عبادت و شب زنده داری
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
جلسه سی و یکم
وَالَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِیَامًا﴿۶۴﴾ - سوره مبارکه الفرقان
ترجمه: و آنانند که در حال سجده یا ایستاده شب را به روز مىآورند.
سلام علیکم
معانی لغات:
وَالَّذِینَ: و کسانی که
یَبِیتُونَ: شب را به روز می رسانند
لِرَبِّهِمْ: برای پروردگارشان
سُجَّدًا: درحال سجده
وَقِیَامًا: و درحال قیام
- در این آیه به ویژگى دیگر بندگان خوب خدا اشاره میکند که عبادت خالصانه پروردگار است و مىگوید: «و آنها کسانى هستند که شبانگاه براى پروردگارشان سجده و قیام مىکنند» و این صفت یکی از صفات عبادالرحمن در شب است.
- در ظلمت شب که چشم دیگران در خواب است و جایى براى تظاهر و ریا وجود ندارد خواب خوش را بر خود حرام کرده و به خوشتر از آن، که ذکر خدا و قیام و سجود در پیشگاه با عظمت اوست مى پردازد، پاسى از شب را به مناجات با محبوب مى گذراند، و قلب و جان خود را با یاد خدا آباد میکند.
- "بیتوته" به معناى ادراک شب است(چه شخص بخوابد یا نخوابد) و کلمه" لربهم" متعلق است به کلمه" سجدا" و دو کلمه" سجد" و" قیام" جمع ساجد و قائم است و مراد از این بیتوته در شب در حال سجده و ایستاده این است که: شب را به عبادت خدا به آخر مىرسانند، که یکى از مصادیق عبادتشان همان نماز است که هم افتادن به خاک جزء آن است و هم به پا ایستادن.
و بیتوتة» (مصدر «یبیتون») به معناى شب زنده دارى است; چه این بیدارى در تمام شب باشد و چه در بخشى از آن.
- اگر شب زنده دار هم هستید، مغرور نشوید(با توجه به خصوصیات دیگری که در آیات بعدی برای عبادالرحمن ذکر میشود و شما دوستان درجلسات بعد ان شاءالله می خوانید)، یعنی فقط شب زنده دار بودن کافی نیست!
- بندگان خالص خدا، مردمى شب زنده دار هستند.
- نماز، برنامه بندگان خالص خدا در وقت شب زنده دارى است و از دیدگاه مفسران، مقصود از «سجده» و «قیام» در آیه شریفه، نماز است.
- سجده و قیام، دو رکن اساسى نماز است. (وَالَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِیَامًا)
برداشت یاد شده، از اینجا گفته میشود که در آیه سجده و قیام از میان دیگر ارکان و اجزاى نماز، گفته شده است.
- سجده، رکن اصلى و روح نماز است. مقدم شدن سجده بر قیام در حالى که در نماز قیام بر سجده مقدم است، مى تواند براى بیان اهمیت سجده باشد. همانطور که در روایت آمده است سجده نزدیک ترین حالت بنده به خداست.
- تهجد(شب زنده دارى همراه با اقامه نماز)، مورد تشویق و توصیه خدا است.
- اعتقاد به ربوبیت خداوند، مقتضى شب زنده دارى و عبادت و نماز براى او است. آمدن قید «لربّهم» و یاد ربوبیت خدا، به جاى دیگر اوصاف او همچون رحمان، مى تواند گویاى برداشت فوق باشد. مثلا نگفته (لله) یا (للرحمن) وگفته (لربهم)
- نماز، بهترین عبادت در سحرگاهان و ارزشمندترین عمل در شب زنده دارى است. چون دراین آیه بطور اختصاصی از نماز صحبت شده است.
- شب هنگام، بهترین و مناسب ترین وقت براى نماز و عبادت است.
- نماز شب و ترس از جهنّم و خوف الهی، باید در کنار رسیدگى به محرومان
جامعه باشد. (با توجه به آیات بعد)
- قسمتی از دعای سی و دوم از "صحیفه سجادیه" دعاى امام سجاد(ع) براى خود پس از فراغ از نماز شب در اعتراف به گناه:
قَلَّ عِنْدى ما اَعْتَدُّ بِهِ مِنْ طاعَتِکَ، وَ کَثُرَ عَلَىَّ
عفو تو که به آن چنگ زدهام، طاعتى که به حساب آورم اندک، و معصیتى که به آن
مااَبُوءُ بِهِمِنْ مَعْصِیَتِکَ، وَلَنْ یَضیقَ عَلَیْکَ عَفْوٌ عَنْ عَبْدِکَ
اعتراف کنم بسیار است، و عفو و بخشش از بندهات بر تو سخت نیاید اگر چه بد
وَ اِنْ اَسآءَ، فَاعْفُ عَنّى. اَللَّهُمَّ وَ قَدْ اَشْرَفَ عَلى خَفایَا
کرده باشد، پس مرا عفو کن. بار الها دانش تو بر اعمال نهانى
الْاَعْمالِ عِلْمُکَ، وَ انْکَشَفَ کُلُّ مَسْتُورٍ دُونَ خُبْرِکَ، وَ
واقف است، و هر پوشیدهاى در برابر آگاهیت آشکار، و
لاتَنْطَوى عَنْکَ دَقآئِقُ الْاُمُورِ، وَ لاتَعْزُبُ عَنْکَ غَیِّباتُ السَّرآئِرِ...
دقایق امور از نظرت پنهان نیست، و رازهاى نهان از تو مخفى...
تکلیف امروز دوستان عزیزم:
حفظ آیه به همراه ترجمه و کاربرد
التماس دعا
