دلی که قرآن در آن است

عن عُقْبَةَ بْنَ عَامِرٍقال: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ:  ((لَوْ جُعلَ الْقُرْآن فِی إِهَابٍ ثُمَّ أُلْقِیَ فِی النَّارِ مَا احْتَرَقَ )) 

رواه الدارمی و فی مسند احمد-جزء35/ص278  حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ حَدَّثَنَا ابْنُ لَهِیعَةَ حَدَّثَنِی مِشْرَحُ بْنُ هَاعَانَ أَبُو الْمُصْعَبِ الْمَعَافِرِیُّ قَالَ سَمِعْتُ عُقْبَةَ بْنَ عَامِرٍ الْجُهَنِیَّ یَقُولُ
سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ لَوْ أَنَّ الْقُرْآنَ فِی إِهَابٍ ثُمَّ أُلْقِیَ فِی النَّارِ مَا احْتَرَقَ
مسند احمد-جزء35/ص235  حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ حَدَّثَنَا ابْنُ لَهِیعَةَ حَدَّثَنِی مِشْرَحُ بْنُ هَاعَانَ أَبُو الْمُصْعَبِ الْمَعَافِرِیُّ قَالَ سَمِعْتُ عُقْبَةَ بْنَ عَامِرٍ الْجُهَنِیَّ یَقُولُ
سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ لَوْ أَنَّ الْقُرْآنَ فِی إِهَابٍ ثُمَّ أُلْقِیَ فِی النَّارِ مَا احْتَرَقَ
مسند احمد-جزء35/ص289 حَدَّثَنَا حَجَّاجٌ حَدَّثَنَا ابْنُ لَهِیعَةَ عَنْ مِشْرَحِ بْنِ هَاعَانَ الْمَعَافِرِیِّ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ قَالَ
سَمِعْتُ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ لَوْ کَانَ الْقُرْآنُ فِی إِهَابٍ مَا مَسَّتْهُ النَّارُ
 صحیح و ضعیف الجامع الصغیرللالبانی-ح9413 - لو کان القرآن فی إهاب ما أکلته النار .
تخریج السیوطی( طب ) عن عقبة بن عامر وعصمة بن مالک . تحقیق الألبانی( حسن ) انظر حدیث رقم : 5282 فی صحیح الجامع .
(2) فیض القدیر-(لو کان القرآن فی إهاب ما أکلته النار) وفی روایة ما مسته النار أی لو صور القرآن وجعل فی إهاب وألقی فی النار ما مسته ولا أحرقته ببرکته فکیف بالمؤمن المواظب لقراءته ولتلاوته واللام فی النار للجنس والأولى جعلها للعهد والمراد بها نار جهنم أو النار التی تطلع على الأفئدة أو النار التی وقودها الناس والحجارة ذکره القاضی وقیل هذا کان معجزة للقرآن فی زمنه کما تکون الآیات فی عصر الأنبیاء وقیل المعنى من علمه الله القرآن لم تحرقه نار الآخرة فجعل جسم حافظ القرآن کإهاب له وقال التوربشتی : إنما ضرب المثل بالإهاب وهو جلد لم یدبغ لأن الفساد إلیه أسرع ولفح النار فیه أنفذ لیبسه وجفافه بخلاف المدبوغ للینه والمعنى لو قدر أن یکون فی إهاب ما مسته النار ببرکة مجاورته للقرآن فکیف بمؤمن تولى حفظه والمواظبة علیه والمراد نار الله الموقدة الممیزة بین الحق والباطل قال الطیبی : وتحریره أن التمثیل وارد على المبالغة والفرض کما فی قوله * (قل لو کان البحر مدادا) * (الکهف : 109) أی ینبغی ویحق أن القرآن لو کان فی مثل هذا الشئ الحقیر الذی لا یؤبه به ویلقى فی
النار ما مسته فکیف بالمؤمن الذی هو أکرم خلق الله وقد وعاه فی صدره وتفکر فی معانیه وعمل بما فیه کیف تمسه فضلا عن أن تحرقه وقال الحکیم : القرآن کلام الله لیس بجسم ولا عرض فلا یحل بمحل وإنما یحل فی الصحف والإهاب المداد الذی تصور به الحروف المحکى بها القرآن فالإهاب المکتوبة فیه إن مسته النار فإنما تمس الإهاب والمداد دون المکتوب الذی هو القرآن لو جاز حلول القرآن فی محل ثم حل الإهاب لم تمس الإهاب النار وفائدة الخبر حفظ مواضع الشکوک من الناس عند احتراق مصحف وما کتب فیها قرآن فیستعظمون إحراقه ویدخلهم الشک ویمکن رجوع معناه إلى النار الکبرى لتعریفه إیاها بأل کأن یقول لو کان القرآن فی إهاب لم تمس نار جهنم ذلک الإهاب یعنی الإهاب الذی لا خطر له ولا قیمة إن جعل فیه القرآن بمعنى الکتابة والإهاب موات لا یعرف ما فیه لم تمسه نار جهنم إجلالا له فکیف تمس النار مؤمنا هو أجل قدرا عند الله من الدنیا وما فیها وقد یکون ذکر الإهاب للتمثیل أی أن الإهاب وهو جلد إذا لم تحرقه النار لحرمة القرآن والمؤمن إذا لم تطهره التوبة من الأرجاس لم تدبغه الریاضة ولا أصلحته السیاسة فیرد على الله بأخلاق البشریة وأدناس الإنسانیة.
 - (طب عن عقبة بن عامر) الجهنی (وعن عصمة بن مالک) معا قال الهیثمی : فیه عبد الوهاب بن الضحاک وهو متروک اه.
وقضیة تصرف المصنف أنه لم یخرجه أشهر ولا أعلى من الطبرانی وکأنه ذهول فقد خرجه الإمام أحمد عن عقبة ورواه عن عقبة أیضا الدارمی.
قال الحافظ العراقی : وفیه ابن لهیعة وابن عدی والبیهقی فی الشعب عن عصمة المذکور وابن عدی عن سهل بن سعد.
قال العراقی : وسنده ضعیف وقال ابن القطان : فیه من کان یلقن وقال الصدر المناوی : فیه عند أحمد ابن لهیعة عن مشرح بن ماهان ولا یحتج بحدیثهما عن عقبة اه.
لکنه یتقوى بتعدد طرقه فقد رواه أیضا عن حبان عن سهل بن سعد ورواه البغوی فی شرح السنة وغیره.

ترجمه: عقبة بن عامر(رضی الله عنه) می گوید: از رسول اکرم (ص) شنیدم که فرمودند: « اگر قرآن کریم در پوستی قرار داده شود و سپس به آتش انداخته شود نمی سوزد.»
مشایخ حدیث در مورد این حدیث دو نظریه اظهار داشته اند: نزد بعضی مراد از پوست، عام است و پوست هر جانور را شامل می شود و از آتش مراد آتش دنیوی است در این صورت این معجزه ی خاص مربوط به زمان رسول اکرم(صلی الله علیه وسلم) است. همچنانکه معجزه های سایر پیامبران مختص زمان آنها است.
  نظریه ی دیگر اینست که از پوست، مراد پوست آدمی و از آتش، مراد آتش

دوزخ است در این صورت این حکم عام است و مختص به زمان خاصی نیست. یعنی هر کس که حافظ قرآن باشد اگر بر اثر گناهی به دوزخ برده شود، آتش دوزخ بر وی اثر نخواهد کرد. در یک روایت کلمه ی «مامسّته النار» وارد شده یعنی آتش دوزخ به وی نخواهد رسید. روایت ابوامامه که آن را ملا علی قاری از شرح السنه نقل کرده است، همین معنای دوم را تایید می کند که ترجمه ی آن چنین است : قرآن را حفظ کنید، زیرا که خداوند متعال آن دلی را که در آن قرآن محفوظ باشد عذاب نمی دهد. این حدیث در مضمون خود صریح و نص است. کسانی که حفظ قرآن را بی فایده و اضافی می دانند، به این فضائل توجه کنند تا حقیقت را دریابند. همین یک فضیلت که ذکر شد کافی است تا هر شخص در مسیر حفظ قرآن حتی جان خود را از دست بدهد؛ زیرا چنان برکت و تأثیری دارد که با وجود گناه آتش جهنم به وی اثر نمی کند.[البته حفظ قرآن باید همراه با تدبرو تفکر در معانی و عمل کردن به آن همراه باشد]