مروری بر تاریخ حفظ قرآن

در روزهای اولیه که دعوت اسلام و علنی شدن تعالیم پیامبر اکرم(ص) صورت گرفت، وسایل نگارش قرآن فراگیر نبود؛ خط آن زمان (خط کوفی) بسیار ساده بود و نقطه و اعراب نداشت. 

چاره‌ ای نبود جز آن که مسلمانان باید آیات قرآن را به خوبی به ذهن خود می‌ سپردند و بر اساس آنچه به ذهنشان سپرده بودند، آیات الهی را تبلیغ می‌ کردند. 

اولین کسی که قرآن را حفظ کرد، حضرت محمد(ص) بود. آن بزرگوار قرآن را از طریق عادی حفظ نکرد زیرا اگر همانند هر انسانی کتاب آسمانی را حفظ می‌ کرد احتمال خطا و اشتباه بخصوص با گذشت زمان فراهم می‌ شد در صورتی که پیامبر(ص) به عنوان حامل پیام الهی نباید کوچک‌ ترین و کم‌ ترین خللی در حفظش ایجاد می‌ شد. 

اما از جمله مهم‌ ترین صحابه پیامبر اکرم(ص) که بنا بر نقل منابع و کتب مختلف، قرآن را حفظ کرده است، می‌ توان به حضرت علی(ع) اشاره کرد.

البته تعداد حافظان قرآن در صدر اسلام بسیار زیاد بودند و همین مسئله باعث شد متن و قرائت قرآن در طی سالیان متمادی و سینه به سینه به نسل‌های بعدی منتقل شود و چیزی از آن کم نشود.

(البته که خود خداوند، حافظ قرآن از هر خللی می باشد همانطور که در سوره ی مبارکه ی حجر این چنین می فرماید:

إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ /٩ سوره حجر

ترجمه: بی تردید ما این قرآن را به تدریج نازل کردیم و ما خود نگهبان آن هستیم.

حفظ قرآن فقط مختص زمانی نبوده که امکان نگارش آن به طور گسترده فراهم نبوده است، بلکه حفظ قرآن برای انس با آن و تقرب به درگاه خداست. 

حفظ قرآن آن‌ قدر مهم است که حافظان حقیقی قرآن با فرشتگان بلندمرتبه خدا، هم رتبه و همراه خواهند بود. (طبق آیات ١٣ الی١٦ سوره عبس)

فِی صُحُفٍ مُّکَرَّمَةٍ ﴿۱۳﴾

مَّرْفُوعَةٍ مُّطَهَّرَةٍ ﴿۱۴﴾

بِأَیْدِی سَفَرَةٍ ﴿۱۵﴾

کِرَامٍ بَرَرَةٍ ﴿۱۶﴾

ترجمه:

در صحیفه‏هایى ارجمند (۱۳)

والا و پاک‏شده (۱۴) به دست فرشتگانی(١٥) ارجمند و نیکوکار (۱۶)