اقلاب: (قلب به میم)
کلمه «اقلاب» در لغت به معنای «قلب کردن ، تبدیل نمودن ، دگرگون کردن» آمده است.
اقلاب در تجوید عبارتست از :
«تبدیل کردن نونِ ساکنه به میمِ ساکنه»
و زمانی پیش می آید که نون ساکنه به حرف «ب» برسد.
اگر دقت کنیم متوجه میشویم که این یک قاعده ی طبیعیِ دستگاه تکلم است به طوری که ما در فارسی هم به همین ترتیب عمل میکنیم!
مثلا در مورد تلفظ کلماتِ (شنبه) و (پنبه) دقت کنید!
اما وقتی در قرائت قرآن کریم خواستیم اقلاب رو انجام بدهیم یک سری قواعد و ویژگی های خاص رو به اون اضافه خواهیم کرد که عبارتند از:
١) در هنگام اقلاب ، صدا را از فضای بینی خارج میکنیم و صدا به اصطلاح "خیشومی" میشود و همراه با غنه.
٢) در هنگام اقلاب به اندازه ی دو حرکت کشش داریم و سریع رد نمیشویم.
٣) در هنگام اقلاب بین لبها ، باید کمی فاصله باشد (به اندازه ای که یک ورق کاغذ بین دو لب قرار بگیرد)
و در این صورت "اقلاب" با غنه همراه خواهد بود،
مانند:
(اَنْبِئْهُمْ) که خوانده می شود (اَمبِئْهُمْ)
(سَمیعًا بَصیرًا) که خوانده می شود (سَمیعمْ بَصیرًا)
(مِنْ بَعْدِهِمْ) که خوانده می شود (مِمْبَعْدِهِمْ)
مثال: آیات زیر دارای اقلاب نون ساکنه می باشند ، آنها را بطور صحیح تلاوت کنید.
حِکْمَةٌ بالِغَةٌ ـ مُنْبَثًّا ـ کَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ ـ فَانْبَجَسَتْ ـ اَمَدًا بَعیداً ـ مِنْ بَعْدِهِمْ ـ مَشّآءٍ بِنَمیمٍ ـ اَنْ بُورِکَ ـ سَمیعٌ بَصیرٌ ـ فَانْبِذْ ـ مِنْ بُطُونِ ـ بَصیرٌ بِالْعِبادِ ـ مِنْ بَقْلِها ـ مَنْ بَعَثَنا
روش صحیح اقلاب:
دو لب را به یکدیگر نزدیک می کنیم به حدی که یک کاغذ نازک بتواند از میان آنها عبور کند ! همزمان ، بخش عمده ی صوت را به اندازه ی دو حرکت از فضای بینی خارج نموده آنگاه حرف «ب» را اداء می کنیم.