دعای حضرت یونس(ع) درشکم ماهی(ذکر یونسیه)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
جلسه بیست و هفتم
وَذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَیْهِ فَنَادَى فِی الظُّلُمَاتِ أَن لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ﴿۸۷﴾ - سوره مبارکه الأنبیاء
ترجمه: و ذوالنون را [یاد کن] آنگاه که خشمگین رفت و پنداشت که ما هرگز بر او قدرتى نداریم تا در [دل] تاریکیها ندا درداد که معبودى جز تو نیست منزهى تو راستى که من از ستمکاران بودم.
سلام علیکم
معانی لغات:
وَذَا النُّونِ: و ذوالنون(صاحب ماهی، یونس)
إِذ: زمانی که
ذَّهَبَ: رفت
مُغَاضِبًا: غضبناک، خشمگین
فَظَنَّ: پس گمان کرد
أَن لَّن نَّقْدِرَ: که هرگز قادر نیستیم(تنگ نمی گیریم)، که هرگز قدرتی نداریم
عَلَیْهِ: بر او
فَنَادَى: پس ندا داد
فِی الظُّلُمَاتِ: در تاریکی ها
أَن: که
لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ: هیچ معبودی جز تو نیست
سُبْحَانَکَ: منزهی تو
إِنِّی: همانا من
کُنتُ: بودم
مِنَ الظَّالِمِینَ: از ستمکاران
- این آیه به ذکر یونسیه معروفه و همچنین ذکر رکعت اول نماز غفیله است(البته به همراه آیه ی بعد که نتیجه گفته شده).
- آنچه پیرامون داستان حضرت یونس(ع) در تفاسیر آمده، این است که، آن حضرت سال هاى بسیارى مردم را به سوى خداپرستى دعوت کرد ولى از این میان تنها دو نفر به او ایمان آوردند، یکى شخصى عابد و دیگرى انسانى عالم، وقتى وضع بدین صورت ادامه یافت، عابد به یونس(ع) پیشنهاد نفرین کرد و حضرت که از سرسختى و لجاجت آنان به ستوه آمده بود به این کار اقدام نمود و به محض پیدا شدن آثار بلا، بدون کسب اجازه از محضر خداوند، با خشم و غضب از منطقه خارج شد به این گمان که دیگر از دست آنان راحت شده است، امّا نمى دانست که خداوند بخاطر این کار زندگى را بر او سخت خواهد کرد.
وقتى از آنجا خارج شد، به سوى دریا رفت، سوار بر کشتى شده و به منطقه اى دیگر عزیمت نمود. در میانه ى راه ناگهان کشتى به خاطر مواجه شدن با نهنگى بزرگ، دچار اضطراب گردید و چیزى نمانده بود تا همه اهل کشتى غرق شوند.
صاحبان کشتى تصمیم گرفتند تا براى رفع این بلا، یک نفر از ساکنان کشتى را به دریا بیندازند و خود را از این مصیبت رها سازند و چون قرعه کشیدند، نام یونس(ع) درآمد، لذا او را به دریا انداختند، بلافاصله نهنگ او را بلعید و به درون دریا رفت، امّا به امر الهى از خوردن و هضم او منع گردید.
یونس(ع) در آن تاریکى هاى شکم ماهى و اعماق آب به ظلم خود، به خروج نابجا از میان مردم پى برد و به آن اعتراف کرد(آیه٨٧ انبیاء)، پس خداوند دعاى او را مستجاب فرمود و او را از آن حال نجات داد(آیه٨٨). از آن پس یونس لقب «ذوالنون» به معناى صاحب ماهى یافت.
- در سوره ى مبارکه صافّات آمده است که: «فَلَوْلَا أَنَّهُ کَانَ مِنْ الْمُسَبِّحِینَ﴿۱۴۳﴾ لَلَبِثَ فِی بَطْنِهِ إِلَى یَوْمِ یُبْعَثُونَ﴿۱۴۴﴾» یعنى اگر او از زمره ى تسبیح کنندگان به شمار نمى رفت، حتما تا روز قیامت در شکم ماهى محبوس مى گردید!
- در بیان تاریخ، همیشه از شیرینى ها و موفّقیّت ها سخن نگوییم، بلکه به حوادث تلخ و شکست ها نیز اشاره کنیم. که همانا مایه ی عبرت است. «وَذَا النُّونِ»
- هرگز رسالت الهى خویش را پایان یافته تلقّى و آن را رها نکنیم. یونس(ع) رسالتش را تمام یافته دانست و قومش را ترک کرد.«إِذ ذَّهَبَ»
- گاه یک حرکت عجولانه، بدون حساب و بىاجازه، کیفر سختى را بدنبال مىآورد.
- خداوند بر خیالات، افکار و گمان هاى ما آگاه است. «فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَیْهِ»
- گاهى انبیا بر حوادث آینده ى خود آگاهى ندارند. «فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَیْهِ»
- یک غضب بیجا، گاه یک پیامبر خدا را گرفتار مىکند. «مُغَاضِبًا - فَنَادَى»
- گاهى ناشایستگى یک عمل باعث انواع ظلمتها مى گردد. «الظُّلُمَاتِ»
- در تحلیل گرفتارى ها، خدا را منزّه بدانیم و سرچشمه ى آن را در عملکرد خود جستجو نماییم. «سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنتُ»
- اگر حرکتها و حبّ و بغض ها به فرمان خداوند و برای رضایت خاطر او نباشد، نتیجه مطلوب را در پى نخواهد داشت. (ترک قوم حضرت یونس بخاطر خدا نبود)
- اقرار به گناه در پیشگاه خداوند، خود یک کمال و از آداب دعاست. «إِنِّی کُنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ»
- دعایى که در آن، اقرار به توحید، تنزیه پروردگار و اعتراف به خطا و اشتباه و گناه باشد، مستجاب است و رمز نجات از مصائب و محرومیت هاست. «سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنتُ ... فَاسْتَجَبْنَا(در آیه بعد)»
- باتوجه به آیه ی بعد نجات اهل ایمان، یک سنّت و قانون خداوند است و هر کس این ذکر را با آن حال بگوید نجات مىیابد. « إِنِّی کُنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنَا ... کَذَلِکَ نُنجِی الْمُؤْمِنِینَ»
خواص ذکر یونسیه:
مرحوم آیة الله سید علی شوشتری و ملا حسینقلی همدانی و سید اکبر کربلائی و سیدعلی آقا قاضی تا جناب استاد آیة الله کشمیری همگی اتفاق بر این استغفار کامل آن هم در سجده داشتند.
-آثار و برکات ذکر یونسیه:
پیامبر گرامى(ص): هر بیمار مسلمانى که این دعا را بخواند، اگر در آن بیمارى(بهبودى نیافت و) مرد پاداش شهید به او داده مى شود و اگر بهبودى یافت خوب شده در حالى که تمام گناهانش آمرزیده شده است.
٢) رسول خدا(ص): آیا به شما خبر دهم از دعایى که هرگاه غم و گرفتارى پیش آمد آن دعا را بخوانید گشایش حاصل شود؟ اصحاب گفتند: آرى اى رسول خدا. آن حضرت فرمود: دعاى یونس که طعمه ماهى شد: لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ.
٣) امام صادق(ع): عجب دارم از کسى که غم زده است چطور این دعا را نمى خواند لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ، چرا که خداوند به دنبال آن مى فرماید: فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّیْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ...
تکلیف امروز دوستان عزیزم:
حفظ آیه به همراه ترجمه و کاربرد
التماس دعا
